زهد و تقوا – قسمت 6

زهد و تقوا – قسمت 6

زهد در لغت عبارت است از ترک فعلی یا دوری از آن اطلاق می‌شود. و اصطلاح آن وقتی است که کسی از دنیا کناره گیری کند و به اندازه احتیاج در طلب حوائج خود باشد.

زهد در کلام اهل‌بیت علیهم السلام

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می‌فرماید:
تمامی زهد در دو کلمه از قرآن آمده است. آن‌جا که خداوند می‌فرماید: «لِکیلا تَأسُوا عَلی مَا فأتِکم وَلا تفرَحوا بِمَا أتاکم ؛ تا بر آن‌چه از دست شما رفته است تأسف نخورید و به آن‌چه به شما می‌رسد شاد نشوید (مغرور نشوید)».
حکمت 439 نهج البلاغه

اگر به رفته ها حسرت نخوریم و به آن‌چه می‌رسیم مغرور نگردیم، در ابتدای راه پارسایی هستیم. آری! پارسایی در یک کلام، یعنی آن‌که بنده به آن‌چه خدا مقدّر فرموده راضی باشد و خدا را به بزرگی یاد کند. 

در روایتی دیگر از امیرالمؤمنین علیه السلام چنین نقل است که فرمودند:
اَلزُّهْدُ فِي اَلدُّنْيَا قَصْرُ اَلْأَمَلِ وَ شُكْرُ كُلِّ نِعْمَةٍ وَ الوَرَعُ عن کلّ ما حرَّمَ الله عزّوجلّ؛ پارسایی در دنیا عبارت است از کوتاه بودن آرزوها و سپاسگذاری بر هر نعمتی و پرهیزکاری از تمام آن‌چه که خداوند عزّوجلّ حرام فرموده است.

و نیز در سیره حضرتش چنین نقل شده است که همیشه در هنگام برداشت خرما از نخلستان خود، بیشتر خرما را به تهیدسـتان می‌بخشیدند. در حالی که خود ایشان گاهی پیش می‌آمد دانه ای خرما برای افطار میل می‌فرمود یا آن‌که نان خشکی برای خوردن انتخاب می‌کرد.

توصیه به دوری از دنیا در روایات

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله فرمودند: در دنیا زهد پیشه کن تا خداوند تو را دوست بدارد. و نیز به آن‌چه در دست مردم است چشم طمع نداشته باش تا مردم تو را دوست بدارند.

و در جای دیگری حضرت فرمودند:
خداوند به دنیا امر کرده تا هر کس به من خدمت می‌کند، به او خدمت کن و هر کس به سوی تو آمد تا به تو خدمت کند، او را خوار کن.

کسی که می‌خواهد خدا به او علم بدون معلم و آموزش دهد، پس باید در دنیا زهد پیشه کند. چرا که بنده وقتی از دنیا دوری می‌کند، درهای رحمت الهی و حکمت خداوند به روی او باز می‌شود.